RAPORT POSUMOWUJĄCY 25 LAT DZIAŁALNOŚCI
CHŁOPIĘCEGO CHÓRU KATEDRALNEGO
"Pueri Cantores Tarnovienses"
(1981 - 2006)
1. Powstanie chóru
W marcu 1981 r. z polecenia ówczesnego Biskupa Tarnowskiego Ks. Biskupa Jerzego Ablewicza przy Bazylice Katedralnej w Tarnowie powstał Chłopięcy Chór, który przyjął nazwę "Pueri Cantores Tarnovienses". Założycielem chóru był ks. Andrzej Zając, absolwent Instytutu Muzykologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (1977), wykładowca muzyki kościelnej w Seminarium Duchownym w Tarnowie (od 1978) i w Seminarium OO. Redemptorystów w Tuchowie (od 1977), oraz nauczyciel muzyki w Diecezjalnym Studium Organistowskim w Tarnowie (od 1977). 28 marca 1981 roku odbyła się pierwsza próba chóru, w której uczestniczyło 52 chłopców wybranych drogą przesłuchań spośród dzieci z klas III i IV uczęszczających wówczas na katechizację do parafii katedralnej. Próby odbywały się w sali katechetycznej przy Katedrze. Założenie chóru chłopięcego przy Katedrze w Tarnowie nawiązywało do dawnej tradycji kościelnej śpiewu chórów chłopięcych w kościołach katedralnych. Pierwszy publiczny występ chóru miał miejsce podczas odsłonięcia pomnika Ojca Św. Jana Pawła II w dniu 29 czerwca 1981 r. przy Katedrze Tarnowskiej.
W listopadzie 1981 roku do chóru dołączyli dorośli mężczyźni (tenory i basy). Po raz pierwszy w takim składzie chór wystąpił w Katedrze podczas Sumy Pontyfikalnej w Boże Narodzenie tego samego roku.
Przez pierwsze trzy miesiące (do wakacji) emisję głosu prowadziła w chórze Anna Knapik, wówczas uczennicę Średniej Szkoły Muzycznej w Tarnowie w klasie wokalnej. Od 9 września 1981 roku rolę korepetytora emisji głosu przejęła Alicja Miśtak, z wykształcenia polonistka i logopeda, która funkcję tę pełni nieprzerwanie do dzisiaj. Decyzją Biskupa Tarnowskiego Wiktora Skworca od września 2005 roku z chórem pracuje Ks. Grzegorz Piekarz jako asystent dyrygenta i drugi dyrygent chóru.
2. Repertuar
Podstawowym zadaniem chóru jest wykonywanie śpiewów liturgicznych. Liturgiczny charakter chóru wpływa w dużej mierze na dobór repertuaru. Jednakże obok utworów ściśle liturgicznych, chór ma w swoim repertuarze bogaty wybór utworów religijnej muzyki chóralnej a cappella od renesansu do współczesności wykonywanych podczas koncertów, a także szereg dzieł wokalno instrumentalnych z towarzyszeniem organów lub orkiestry. Struktura repertuaru chóru na przestrzeni 25 lat przedstawia się następująco:
- Śpiewy gregoriańskie 32
- Motety i msze a cappella 223
- Pieśni polskie 22
- Kolędy i pastorałki 128
- Koledy innych narodów 22
- Utwory z organami lub orkiestrą 36
RAZEM 463
3. Udział w liturgii Mszy św.
Główną powinnością chóru od początku jego działalności jest śpiewanie podczas liturgii Mszy św., przede wszystkim w Tarnowskiej Katedrze, ale także w wielu innych kościołach na terenie diecezji tarnowskiej jaki i poza nią, a także za granicą. Ten wymiar aktywności chóru stanowi dominantę całej jego 25 letniej działności.
- Śpiew w liturgii Mszy św. (w kraju) 671
- Śpiew w liturgii Mszy św. (za granicą) 82
RAZEM 753
4. Koncerty
Obok spełniania liturgicznych funkcji, drugim ważnym obszarem działalności chóru jest wykonywanie koncertów religijnej muzyki chóralnej. Ten kulturowy nurt aktywności chóru zaowocował licznymi koncertami wykonywanymi na terenie Polski, a także podczas podróży zagranicznych związanych bądź to z uczestnictwem w festiwalach, bądź w trakcie podróży koncertowych.
- Koncerty w kraju 335
- Koncerty za granicą 148
RAZEM 483
5. Festiwale i konkursy
Ważnym obszarem działności chóru był udział w festiwalach i konkursach krajowych i zagranicznych. Wiele festiwali miało charakter konkursu i udział w nich zaowocował uzyskanymi przez chór nagrodami bądź wyróżnieniami.
Do ważniejszych festiwali krajowych należą: Festiwal Chórów Chłopięcych w Poznaniu (1989, 2001), Tydzień Talentów w Tarnowie (1989), Festiwal Muzyki Sakralnej "Gaude Mater" w Częstochowie (1992, 1996, 2004), Ogólnopolski Turniej Chórów "Legnica Cantat" (1993, 1999), Ogólnopolski Festiwal "Schola Cantorum" w Kaliszu (1999).
Festiwale zagraniczne: Międzynarodowe Kongresy "Pueri Cantores" w Rzymie (1987), Maastricht (1990), Salzburgu (1996); Międzynarodowy Festiwal Chóralny w Loreto (1989, 1999); Międzynarodowy Festiwal Chóralny w Arnhem - Holandia (1991); Europejski Festiwal Chóralny w Kalundborg - Dania (1992); Międzynarodowy Festiwal Chóralny w Oskarshamn - Szwecja (1993); Międzynarodowy Festiwal Katedralnych Chórów Chłopięcych w Antwerpii - Belgia (1993, 1996); Festiwal Chórów Dziecięcych w Nantes - Francja (1994); Festiwal Chóralny w Ołomuńcu - Czechy (1995); Międzynarodowy Festiwal Muzyczny w Cantonigros - Hiszpania (1997); Niemiecki Festiwal "Pueri Cantores" w Kolonii (1998); Europejski Konkurs Chórów Katedralnych w Noyon - Francja (1998), 20 Międzynarodowy Festiwal Chóralny "ALPE ADRIA" w Trieście (2000), 8 Międzynarodowy Konkurs Chóralny w Atenach (2000), Międzynarodowy Festival Chóralny w Fano (2001), Międzynarodowy Festiwal Muzyki Adwentowej i Bożonarodzeniowej w Pradze (2002), Międzynarodowy Festiwal Chóralny na Malcie (2003), Międzynarodowy Konkurs Chóralnej Muzyki Sakralnej w Preveza w Grecji (2005).
- Festiwale chóralne w kraju 20
- Festiwale chóralne za granicą 22
RAZEM 42
6. Podróże zagraniczne
Pierwszą zagraniczną podróż chór odbył w 1985 roku do Republiki Federalnej Niemiec. Od tej pory chór niemal corocznie podejmował podróże za granicę, związane bądź to z udziałem w festiwalach, bądź mające charakter tournee's koncertowych. Do tej pory chór odbył 28 podróży zagranicznych, występował w 16 krajach Europy: Austrii (1987,1991, 1996) Belgii (1993, 1994, 1996) Czechach (1995, 2002), Danii (1992), Francji (1990, 1994, 1997, 1998), Grecji (2000, 2005), Hiszpanii (1997), Holandii (1990, 1991, 1992, 1993, 1996), na Malcie (2003), Niemczech (1985, 1987, 1990, 1991, 1992, 1994, 1996, 1998), Słowacji (1993, 2000), Szwecji (1993), Szwajcarii (1997), Węgrzech (2004), Wielkiej Brytanii (1994), Włoszech (1987, 1989, 1991, 1999, 2000, 2001).
7. Nagrania płytowe
W swoim dorobku chór posiada 5 płyt kompaktowych z religijną muzyką chóralną:
- "Veni Emmanuel" - Polifonia a cappela (1992) - 12 utworów
- "Polskie kolędy"(1992) - 17 kolęd
- "Adoramus Te Christe" - Motety pasyjne (1993) - 12 utworów
- "Cantate Domino"Muzyka chóralna w Tarnowskiej Katedrze (1996) - 20 utworów
- "Lulajże Jezuniu" - Kolędy i pastorałki (1997) - 24 kolędy
- "Ogloriosa Domina" Chorał gregoriański - motety - polskie pieśni maryjne (2001) - 29 utworów
RAZEM 114 utworów zarejestrowanych na płytach CD
8. Skład osobowy chóru
W pierwszym etapie działaności - od marca do listopada 1981 r. w chórze śpiewali sami chłopcy przed mutacją (soprany i alty). W listopadzie do chóru dołączyli dorośli mężczyźni i od tej pory chór przekształcił się w czterogłoswy chór chłopięcy z męskimi tenorami i basami. Kiedy chłopcy po przejściu mutacji głosu zaczęli powracać do chóru, mężczyźni stopniowo opuszczali chór, tak, że od roku 1993 ich miejsce ostatecznie zajęli młodzi: tenory i basy, którzy przed mutacją śpiewali jako soprany i alty. Od tej pory chór stał się prawdziwym chórem chłopięcym z tenorami i basami w wieku licealnym.
W okresie od 1981 roku do 1993 w chórze śpiewało 29 dorosłych mężczyzn. Natomiast w ciągu 25 lat w chórze śpiewało 614 chłopców (licząc także obecny skład chóru). Czas śpiewania chłopców w chórze był bardzo zróżnicowany; od kilku miesięcy (okres kandydatury) do 10 lat.
Na dzień 24 maja 2006 roku skład osobowy chóru przedstawia się następująco:
- Soprany: 22 + 8 kandydatów = 30
- Alty: 19 + 7 kandydatów = 26
- Tenory: 10
- Basy: 18
RAZEM: 84 chórzystów